Keurmerken voor sociale ondernemers

Waar herken je een sociale onderneming eigenlijk aan, is een vraag die ons vaak gesteld wordt. Een sociale onderneming is een bedrijf dat impact als doel heeft, een positief effect op bijvoorbeeld het gebied van arbeidsparticipatie, fair chain, duurzaamheid of sociale cohesie. Om die missiegedrevenheid duidelijk weer te kunnen geven, zijn er door de jaren heen een aantal keurmerken en organisaties opgericht. 

Tegelijkertijd is er ook behoefte aan een meer eenduidige herkenning van sociale ondernemingen. Daarom werkt de overheid al even aan de BVm, een nieuwe juridische entiteit die in een keer duidelijk moet maken dat je met een sociale onderneming te maken hebt. Deze BVm is nog in wording. Tot die tijd doen we het met de keurmerken die al bestaan. We zetten ze hier op een rijtje voor je.

Code Sociale Ondernemingen

De Code Sociale Ondernemingen is ontwikkeld voor en door sociale ondernemers en registreert de bedrijven die aan haar voorwaarden voldoen in een register. Dit register creëert vertrouwen bij consument, bedrijf en overheid dat de ingeschreven ondernemingen ook echt sociaal zijn. Het is geen passief lidmaatschap, als lid doe je mee in een lerend netwerk waarbij je elkaar en de organisatie verder brengt. De Code Sociale Ondernemingen gaat uit van 5 principes van sociaal ondernemen. Leden die in het register opgenomen zijn onderschrijven deze principes en borgen deze in de eigen organisatie. Dat gaat om de volgende principes;

Principe 1      Missie: Geborgd en meetbaar

Impact first – dat is waar het allemaal om draait. Wat is je missie? Hoe wil je die bereiken? De sociale onderneming legt haar maatschappelijke missie statutair vast, concretiseert haar doelen en maakt de realisatie ervan inzichtelijk.

Principe 2     Stakeholders: Bepaling en dialoog

De sociale onderneming bepaalt wie de relevante stakeholders zijn in het licht van de missie. Vervolgens gaat de onderneming een constante dialoog aan met die stakeholders. Deze dialoog is dé weg naar systeemverandering en creëert meer draagvlak.

Principe 3     Financiën: In overleg en zorgvuldig afgewogen

Monetaire winst is niet waar het bij de sociale onderneming om draait. Dus heeft de onderneming een statutair geborgd financieel beleid dat bijvoorbeeld beperkingen stelt aan de uitkeringen aan de aandeelhouder(s).

Principe 4    Implementatie: Registreren en reflecteren

De onderneming laat zich registreren in het Register Sociale Ondernemingen en is bereid om vervolgens actief te participeren in die gemeenschap van sociale ondernemingen. De onderneming staat er voor open om constructieve suggesties voor verbetering te ontvangen én uit te delen.

Principe 5     Transparantie: Actief en toegankelijk

De onderneming voert een actief informatiebeleid waarbij maximale openheid het uitgangspunt is. De onderneming laat zien hoe zij invulling geeft aan haar missie, wat de gerealiseerde impact is, hoe de financiering van de onderneming in elkaar steekt, enzovoorts. Alle informatie is eenvoudig vindbaar op de website, toegankelijk geschreven en wordt desgevraagd nader toegelicht.

Lid worden is niet vanzelfsprekend. Je moet aan een paar voorwaarden voldoen en een gesprek aangaan met de organisatie. Het lidmaatschap is voor sociale ondernemingen die zelfstandig zijn en hun inkomsten baseren op de levering van goederen en/of diensten, waarbij minimaal 50% van de omzet bestaat uit marktinkomsten. Daarnaast ben je een bv, stichting, coöperatie, vereniging of een nv. Eenmanszaken en VOFs kunnen alleen onder voorwaarden deelnemen. De volledige toelatingseisen lees je hier terug. 

Lidmaatschap Social Enterprise NL

Als sociale onderneming kun je lid worden van Social Enterprise NL. Zij helpen sociale ondernemingen door zichtbaar te worden, door vragen te beantwoorden en door allerlei cursussen, trainingen en activiteiten te organiseren. Ook versterken zij het ecosysteem voor sociale ondernemers, waardoor het bijvoorbeeld makkelijker wordt om financiering aan te trekken en wet- en regelgeving verbeterd. Niet iedereen kan zomaar lid worden van Social Enterprise. Hier zijn een aantal voorwaarden aan verbonden. 

Een sociale onderneming:

• Onderneemt primair vanuit een maatschappelijke missie; impact first.
• Ziet financiële winst als middel (niet als doel).
• Realiseert impact als zelfstandige onderneming die een dienst of product levert. 
• Is transparant en fair naar iedereen.
• Baseert bestuur en beleid op evenwichtige zeggenschap van alle betrokkenen.

Leden van Social Enterprise NL:

• Zijn ingeschreven bij de Nederlandse Kamer van Koophandel en minstens één jaar operationeel;
• Hebben minstens 1 fte in dienst;  
• Zijn beperkt- of helemaal onafhankelijk van giften of subsidies;
• Profileren zich als sociale onderneming (onze koplopers zijn innovatieve, activistische systeemveranderaars);
• Zijn open naar elkaar en delen graag hun kennis en ervaringen;
• Gaan akkoord met de algemene voorwaarden voor lidmaatschap van Social Enterprise NL.

n.b . Wanneer je lid bent van de Code kun je in principe ook lid worden van Social Enterprise. Andersom werkt dit (nog) niet zo. 

Mocht dit bij jouw onderneming passen, dan kun je je aanmelden via de website van Social Enterprise NL. 

B-Corp

B-Corp is een internationale erkenning voor for-profit bedrijven die aangeeft dat jouw onderneming verantwoordelijk en transparant onderneemt met oog voor sociale en duurzame gevolgen en ontwikkelingen. Bedrijven die mee willen doen moeten hun structuur zo veranderen dat ze niet alleen verantwoordelijkheid afleggen aan hun aandeelhouders, maar aan alle stakeholders die de gevolgen van het bedrijf ervaren. En, geen stakeholder weegt zwaarder dan de ander. Jaarlijks worden alle scores van de deelnemende bedrijven gepresenteerd. Dat betekent dat jaarlijks gegevens gecontroleerd worden en dat er dus ook jaarlijks lidmaatschapskosten betaald moeten worden. 

Er zijn verschillende processen die doorlopen kunnen worden om de erkenning te verkrijgen, afhankelijk van de omvang van je bedrijf. De Engelstalige informatie voor kleine ondernemingen (tot $5 miljoen omzet) lees je hier. 

PSO 30+

PSO staat voor de Prestatieladder Socialer Ondernemen, een keurmerk van TNO. De PSO geeft aan in hoeverre ondernemers meer dan gemiddeld sociaal ondernemen, en dan specifiek gericht op arbeidsparticipatie. De ladder wordt jaarlijks opnieuw geindexeerd. Deze zogeheten ladder heeft 5 tredes, waarbij de hoogste trede de PSO 30+ is. Met deze waardering wordt aangegeven dat een onderneming aan alle eisen van artikel 2.82 van de aanbestedingswet voldoet en dus in principe in aanmerking kan komen voor voorbehouden aanbestedingen. Ook kan het certificaat een eis zijn in de invulling van social return. 

De belangrijkste voorwaarde voor dit certificaat is dat ten minste 30% van de medewerkers een afstand tot de arbeidsmarkt heeft. De overige voorwaarden lees je terug op de website van PSO. Om te kunnen bewijzen dat je aan deze voorwaarden voldoet, is een uitgebreide audit van de onderneming noodzakelijk. Houdt er dus rekening mee dat voor dit lidmaatschap naast de jaarlijkse bijdrage, ook kosten voor accountants gemaakt moeten worden.
Om in Rotterdam bij te kunnen dragen aan de invulling van Social Return geldt ook de eis dat ten minste 30% van de medewerkers een afstand tot de arbeidsmarkt heeft. Mocht je geen PSO30+ hebben, dan kan het WPSR je helpen om te kijken of je middels een losse verklaring hier deel aan kunt nemen. Neem voor vragen hierover rechtstreeks contact op met het WSPR.